Chùa Viên Giác
Truyện ngắn Lam Khê
Mỗi sáng khi cầm chổi quét sạch những chiếc lá rụng đầy trước sân chùa, tôi thường tự hỏi:- Người ta nếu không vì mục đích nào đó mà phấn đấu, để tin yêu thì cuộc đời này ắt sẽ nhàm chán lắm. Cũng như công việc tôi đang làm đây vậy. Mỗi sáng chiều ngoài giờ tụng niệm, tôi chỉ lo quét dọn gom lá đem vào cho nhà trù đun nấu. Những chiếc lá vàng cứ vô tư rơi rụng từ hạ sang đông, chắc cũng thấy mình có ích đôi chút khi được góp phần tu tạo phước điền trong cảnh Già Lam yên tịnh.
Lâu dần tôi cũng quen và cảm thấy thích thú với công việc chấp tác thường ngày. Chẳng là khi mới vô chùa, quý sư cô luôn bảo với tôi rằng:“ Khi cầm chổi quét sạch rác chính là con đang quét sạch tâm mình. Hằng ngày tâm người ta phải chịu sự tác động của cuộc sống nên bụi trần dễ bám vào. Chỉ có người biết nhìn lại mình qua mỗi công việc, mỗi động tác, thì mới có thể giữ tâm cho thật trong sạch, thanh tịnh…”
Tôi chẳng biết mình có quét sạch hết những bụi bám trong tâm hay không. Nhưng sáng sớm được hít thở bầu không khí trong lành mát dịu, được ngắm nhìn vài cụm mây trắng bay lơ lửng trên không, lòng cảm thấy thật khoan khoái dễ chịu. Cũng lắm khi nhìn lướt qua khuôn viên của mình, tôi lại ngẫm nghĩ đến những chiếc lá vàng tội nghiệp quanh năm chỉ biết rơi rụng theo chiều gió, mà thương cho những phận đời trôi nổi. Những lúc ấy, vừa cầm chổi quét tôi vừa tâm niệm nguyện cầu cho cuộc sống quanh mình luôn được chở che dưới ánh đạo từ bi an lạc.
Suốt tuần lễ nay, trời cuối đông bỗng dưng trở lạnh. Vậy mà khi vừa bước ra sân tôi đã thấy có người đang quỳ lạy trước đài Quan Âm. Cảnh chùa vùng quê yên tĩnh, ban đêm ít khi đóng cổng rào. Trước sân chùa có một ao sen nhỏ, nơi ấy tọa lạc một đài Quan Âm lộ thiên trông rất uy nghi trầm mặc. Mỗi ngày sau khi quét dọn xong, tôi thường đến trước Bồ Tát khấn nguyện. Ngài là vị hóa thân chắc chắn sẽ có mặt khắp nơi để nghe hết những lời nguyện cầu tha thiết của chúng sanh. Chúng sanh có vô biên chướng nghiệp, Bồ Tát cũng nguyện đem vô lượng từ tâm ra cứu độ.
Bồ Tát cứu độ chúng sanh thì đâu còn phân biệt màu da quốc tịch. Vì thế mà lúc này đây… trước mặt tôi lại xuất hiện một cô gái ngoại quốc. Cô bé có khuôn mặt thơ ngây bầu bỉnh với làn da trắng trẻo, đôi mắt xanh to cùng mái tóc màu vàng hoe được thắt bính gọn gàng. Cô vận áo thun trắng quần tây xanh – kiểu đồ thể thao, chân mang giày bata. Dân quanh vùng sáng sớm đi bộ cũng thường ghé vào chùa lễ lạy cầu nguyện trước đài Quan Âm. Nhưng đây là lần đầu tiên tôi gặp một người nước ngoài xa lạ đến lễ Phật hết sức thành kính như vậy. Sự thành kính của cô lại biểu lộ một vẻ bi hoài thương cảm. Cô gái hầu như không thấy nghe những gì đang xảy ra quanh mình, ngay cả tiếng chổi quét xào xạc vang trên nền đất sỏi cũng không làm cho con người đang quỳ kia chú ý ngẩng đầu nhìn lên.
Mấy ngày liền tôi vẫn không thể trò chuyện với cô gái lạ, bởi một lẽ… e ngại ngôn ngữ bất đồng. Hơn nữa, tôi sợ khuấy động sự thành tâm của cô, sợ làm cho đôi mắt xanh ngơ ngác như chú nai tơ phải ngần ngại không thể bày tỏ hết nguyện ước của mình giữa chốn tôn nghiêm. Khi trời sáng hẳn, cô đứng dậy khẽ cúi đầu chào tôi, nói lí nhí vài câu cảm ơn bằng tiếng Việt rồi lặng lẽ ra về. Mọi việc rồi cũng trở lại bình thường khi cô không còn đến chùa mỗi sáng nữa. Tôi lại chú tâm vào công việc của mình. Thỉnh thoảng nghĩ đến cô như một bông hoa lạ bỗng lạc loài vào tận thôn trang vắng lặng mà vẫn giữ được dáng vẻ vững vàng tự tin. Một cô gái đến từ phương xa, khác hẳn về phương ngôn sắc tộc. Nhưng tôi vẫn thấy ở cô toát lên một phong cách của người Á đông qua sự thành kính lễ lạy, qua ánh nhìn của đôi mắt có chiều sâu thăm thẳm.
Sáng nay khi tôi đang chuyên chú vào việc quét sân thì cô gái hôm nọ lại đến. Cô đi cùng một phụ nữ, chắc là người ở vùng này.
– Thưa cô! Đây là Lisa, cháu gái của tôi từ Pháp về – Người đàn bà khẽ chào tôi và nói:- Nó bảo tôi dẫn đến đây để cám ơn cô trong mấy ngày đến chùa cầu nguyện. Lisa nói tiếng Việt chưa rành lắm. Bà ngoại cháu là người ở đây nên thỉnh thoảng cháu cũng theo mẹ về thăm quê ngoại.
Lisa, cái tên nghe thật hay. Tôi nhìn cô bé, lúc này không còn xét nét ngại ngần, nhưng trong đôi mắt trong xanh ấy cứ dịu vợi những nỗi buồn xa vắng nào đó. Cô nói chuyện với âm giọng trầm buồn lơ lớ, tôi phải cố gắng nghe và suy nghĩ mới đoán hiểu.
– Hôm nay Lisa đến để từ giã cô. Đáng lẽ Lisa và mẹ ở lại ăn Tết cổ truyền với ngoại, nhưng vì lý do đột xuất, phải theo mẹ trở về vào ngày mai.
– Dường như Lisa có điều gì buồn lắm thì phải. Chắc tại cảnh vật ở miền quê này chẳng có gì thú vị…
– Không, Lisa thích ăn tết với ngoại lắm. Lisa muốn được đến chùa cầu nguyện. Ở đây Lisa cảm thấy yên ổn thoải mái vô cùng. Lisa vẫn buồn vì….
Cô bé nghẹn lời…. Đôi mắt buồn ẩn chứa nhiều tâm sự như tôi đã đoán ra ngay từ lúc mới gặp. Rồi người dì kể lại câu chuyện về cô cháu gái. Bố Lisa làm việc cho một hội từ thiện quốc tế. Ông đi nhiều nơi. Đến các vùng bị thiên tai động đất hoành hành, đến cả những nơi chiến sự đang nóng bỏng để cứu trợ giúp đỡ mọi người. Và trong chuyến đi định mệnh đầu mùa xuân năm ngoái, ông bị bọn khủng bố sát hại cùng nhiều người khác. Lisa suy sụp sau cái chết của bố, và gần như mất hết phương hướng, niềm tin vào cuộc sống. Cô bé bỏ luôn kỳ thi đại học. Người mẹ phải đưa con về quê ngoại cho khuây khỏa.
– Lisa rất thích nghe ngoại tụng kinh. Dùø không hiểu gì nhưng Lisa thấy tâm hồn mình được nhẹ nhàng yên tỉnh, vơi bớt nỗi thương tâm. Ngoại bảo Lisa đến chùa cầu nguyện với Quan Âm Bồ Tát. Vậy mà mai này… Lisa phải theo mẹ trở về…
Giọng cô bé lại đượm buồn, tôi phải cố lựa lời an ủi:
– Cuộc đời luôn chứa đựng nhiều nỗi bất an đau khổ Lisa à. Đức Phật khi vừa chứng đạo quả Bồ đề cũng đã nói “Đời là biển khổ”. Khổ vì sanh lão bệnh tử, khổ vì thương yêu chia lìa, khổ vì gặp điều bất như ý. Từ trong biển khổ ấy Lisa đã biết hướng lòng về nguồn sống tâm linh để tìm một nơi an ổn thuần thiện chơn chánh. Chính điều này sẽ giúp cô lấy lại lòng tin vào cuộc sống, cũng như giúp cô can đảm chấp nhận với thực tại, can đảm vươn lên trong nỗi đau thương mất mát này…
Tôi nói một hơi mà quên là Lisa có thể chẳng thể hiểu hết bao nhiêu lời đó. Nhưng cô bé vẫn chăm chú lắng nghe. Vầng trán thông minh khẽ nhíu lại như cố ghi lại vài câu triết lý mà tôi vừa thốt ra. Một lúc lâu sau cô mới lên tiếng đáp lời, vẫn là những âm thanh nhỏ nhẹ đều đều qua mấy lời bộc bạch chân thành:
– Lisa luôn tự hào về người cha của mình. Sự mất mát về một người thân yêu thật không có gì bù đắp được. Nhưng rồi ngày tháng trở về sống nơi quê ngoại, nhất là được nghe kinh, đọc sách mà ngoại và quý thầy đưa cho, đã giúp Lisa cảm nhận ra nhiều điều. Và Lisa hiều rằng mình phải can đảm chấp nhận thực tại. Như cô vừa nói, cuộc đời quả đầy dẫy nỗi bất an đau khổ. Hạnh phúc thì mong manh, sự bất hạnh luôn dày vò… Chỉ khi lòng người ta biết hướng thượng, biết nghĩ đến những điều tốt đẹp thì đời sống mới có ý nghĩa. Một tâm hồn biết chia sẻ luôn đón nhận niềm an vui hạnh phúc thực sự.
Đến lúc này tôi lại lắng tâm để nghe cho hết lời Lisa. Cô nói rõ ràng mạch lạc. Tuy đôi lúc cũng ngập ngừng dừng lại và người dì phải bổ sung vài từ để cho cô diễn đạt tiếp. Trò chuyện với hai dì cháu, tôi được biết Lisa dù tinh thần đang chao động sau cái chết của bố, song cô cũng có nhiều dự tính cho tương lai. Rồi đây cô sẽ chọn ngành Đông phương hay Xã hội học. Lisa muốn đi theo con đường của bố. Muốn làm một nhà từ thiện xã hội chơn chánh. Cô sẽ tìm đến những nơi cần đến để xoa dịu bao vết thương đời tang tóc.
– Lisa không sợ nguy hiểm à?
– Nếu Lisa có đủ niềm tin và nghị lực thì không có gì đáng sợ. Chẳng phải Bồ Tát Quan Âm thường hóa thân đi khắp nơi để cứu giúp muôn loài đang kêu cứu đó sao? Lisa không dám ví mình như vậy. Nhưng Lisa sẽ học theo hạnh nguyện đó. Hằng ngày Lisa vẫn cầu nguyện Bồ Tát và điều đó giúp Lisa thêm vững vàng nội lực. Dù ở đâu Lisa vẫn không quên cầu nguyện. Mùa Xuân đang trở về. Mùa xuân ở đây thật yên lành vui vẻ. Điều mà Lisa luôn cầu nguyện là làm sao cho mọi người đều được giác ngộ trong ánh sáng từ bi của Bồ Tát, cùng chung sống chan hòa, cùng biết yêu thương san sẻ đến muôn người…
Tiễn khách ra khỏi hàng rào dâm bụt, tôi trở vào lo công việc của mình. Tiếng chổi quét sân nhẹ lướt trên thềm lá đổ. Mặt trời cũng vừa lên. Lá vàng tung bay trong gió. Lòng tôi lúc này đang phấn chấn nên thấy cảnh vật như có muôn ngàn bài thơ xuân sắc. Trong vườn… những cây mai vàng trút lá vừa kết vài nụ hoa đầu tiên giữa tiết trời đông giá
