Chùa Viên Giác
Thuật ngữ कषाय, kaṣāya và chiếc áo mang tên này trong Tập Trường ca Chiếc áo cà sa của Thầy Minh Đức qua dòng thơ Việt.
कषाय, kaṣāya, trong tiếng Phạn không có nghĩa là áo và trong ngôn ngữ bình dân, nó có nhiều nghĩa như sau : Làm se, chất làm se, hương vị làm se, chất làm se hương vị, mùi hăng, tiết dịch của cây, nước trái cây, kẹo cao su, nhựa, thuốc mỡ, bôi nhọ, xức dầu, bụi bẩn, rác rưởi, vết dơ, tạp chất, tội lỗi, ngu dốt, khuyết tật, phân rã, phiền não, màu nghệ, màu da cam, màu vàng đỏ, nhuộm với màu cam, niềm đam mê của cảm xúc, mục nát, rỗng bộng…
Trong tiếng Phạn và tiếng Pali, Cīvara là từ dùng chung cho Y phục của tu sĩ, và không có phân biệt về màu sắc của nó.
Từ khi, thái tử Siddhārtha Gautama rời bỏ hoàng cung để tìm đạo, Ngài đã chọn lấy bộ đồ của người khất sĩ, được làm bằng nhiều miếng vải vụn, rách nát, dơ bẩn, nhặt từ trong đống rác hay lò thiêu, may lại thành một tấm hình vuông hay chữ nhật đủ để quấn thân và được nhuộm màu bằng những loại võ cây hay các loại cỏ khác nhau.
Thuật ngữ Kaṣāyā, कषाय, qua ý nghĩa suy tàn, phân rã, giảm dần, dơ bẩn, ô trọc, trong thời Ngũ trược theo cái nhìn của Phật học, đã nói lên sự đa dạng của nó trong mặt Văn học Phật giáo cũng như Văn hóa nói chung.
Chiếc áo thầy tu tuy đơn sơ nhưng nói lên một đời sống nhu hòa, nhẫn nhục, bình đẳng, khiêm cung của một tấm lòng cao quý của những bậc tu hành. Tấm áo này chẳng những đem đến sự an vui, hạnh phúc cho cá nhân trong đời tu tập, mà còn là chất keo kết nối người con Phật với Pháp trong dòng giác ngộ.
Trường ca chiếc áo cà sa là những dòng thi ca được viết trong những đêm dài của Thầy Minh Đức, qua phần diễn nghĩa phạn ngữ trong bài Ý nghĩa về thuật ngữ कषाय, kaṣāya và chiếc áo mang tên này của TS Huệ Dân.
Khởi nguyên nhiều mảnh lụa là
Dứt từ đống rác hằng sa kết thành
Dùng làm áo mặc cho lành
Không phân màu sắc bao quanh tháng ngày
Từ đây phù hợp lời Ngài
Con đường giải thoát ở ngay dương trần
Tạo thành dòng suối thế nhân
Bánh xe diệu pháp tiến dần lăn xa
Đạo từ đức hạnh cà sa
Độ người thoát tục ra xa bụi trần
Cùng màu vàng nghệ toàn thân
Ai ai cũng được che thân an toàn
Huy hoàng biểu tượng bình an
Trí mầu tỏ sáng quang sang khắp cùng
Lòng từ quả thật bao dung
Tăng đoàn nguyên thủy vẫn dùng cà sa
Lòng từ nhìn thấy từ xa
Cánh đồng bát ngát bao la khuôn vàng
Tạo ra hạt ngọc quang sang
Phước điền gieo hạt khinh an cõi lòng
Trần như thấu hiểu từ trong
Kết thành mẫu mực trong vòng tăng thân
Đơn sơ nhẫn nhục cõi trần
Trên thì học đạo dưới gần thế nhân
Bước chân từng bước chuyên cần
Giữ cho tâm định tâm thần thảnh thơi
Dù cho cho trăm kiếp nghìn đời
Vàng y thuần chất khắp nơi sáng ngời
Dù cho vật đổi sao dời
Cà sa ẩn nhẩn trong đời đảo điên
T. Minh Đức
Kính bút
TS Huệ Dân
